Deniz Karakurt'un Elma Adlı Kitabına Dair Bir Analiz

ELMA KİTABI'NA DAİR BİR ANALİZ

Kitapta yer alan öykü, yazarın dedesinden dinlediği uzun bir masala ve Anadolu sözlü anlatım geleneği içerinde köy odalarında dillendirilen anlatılara dayanmaktadır. Uzun yıllar köy yaşamının içerisinde yer almış olan yazarın, derin gözlem yeteneğini romanın içerisinde eriterek sunan ve kökleri tarih öncesine inen mitolojik öğeleri bünyesinde barındıran ve aynı zamanda halk kültürüne ait geniş bir derleme niteliği de taşımakta olan yapıt; gerçekçi bir serüvene dönüştürülmüş olan masalı, klasik bir roman tadında ama akıcı bir biçimde, yepyeni bir teknikle yazıya dökmektedir.


***


EDEBİ ANALİZ :

Türk halk kültürüne ait bir masalın gerçekçileştirilerek romana çevrilmesiyle oluşturulmuş ve (aynı zamanda, bu işlemin öyküyü aslından koparmaması amacıyla,) yepyeni bir yöntem uygulanarak öyküde aynı zamanda masalsı atmosfer oluşturulup, korunmaya çalışılmıştır. Özetle; önce süreç ve konu olarak realize edilen, sonra anlatım ve teknik olarak yeniden masalsılaştırılan ve halk edebiyatından yeterince yararlanan çok katmanlı bir roman olduğu söylenebilir. Bu yöntem kısaca şu şekilde özetlenebilir;


– Öykü akışının tek yönlü olarak ilerlemesi yerine, bölümler şeklinde ortaya koyulan parçaların zihinde birleştirilerek bütüne ulaşılmasına olanak tanıyan ve bir masala uygun düşen “zamansızlık hissi” oluşturulması,


– Bölümler arası, görsel çağrışımlı ve olgusal bağlantılar kurularak, dikkatin uyanık tutulması,


– Yazı içerisine gömülerek eritilmiş olan ama doğrudan belli edilmeyen ve abartıya kaçmayacak kadar minimum düzeyde tutulan, farklı bölümlerdeki eş cümle parçaları tekrarlarıyla “Deja vu (Daha önce görmüştüm)” etkisinin uyandırılması,


– Düalist bir öyküleme yapısının kurulması;
a) Üçüncü kişinin ağzından gözleme dayalı anlatım,
b) Kişilerin ağzından gerçekleştirilen öznel anlatım.


Bu iki yöntemin birbirleriyle iç içe geçirilerek, sözlü halk edebiyatı ifade biçimlerine yakın bir anlatım oluşturulmaya çalışılması,


– Söylencelerden ve mitolojiden yararlanarak, gerçeküstü ve fantastik açılımlar sağlanması. Aynı zamanda psikolojik çözümlemelere dayalı klasik metodun ifadeye sindirilmesi; yani hareketin ve içedönüşün uygun bileşimlerle kurgulanması,


– Edebi yetkinliğe dayalı kalıcılığın ve popüler kültüre ait dinamizmin ve sürükleyiciliğin iç içe geçirilerek, sıkıcılığa düşülmekten ve niteliksizlikten kaçınılması,


– Gerçeğin düşle aynı potada eritilmesi,


– Değişik türlerin birbirleriye uyumlu olarak bir arada kullanılmasıyla okuyucu da değişik duygu durumlarının oluşturulması, örneğin; masal, kıssa, gerilim, korku, macera, gerçeküstü, kişilik çözümlemesi gibi farklı yöntemlerin roman içerisinde bir arada kullanılması,


Kitapta derlenmiş olan mevcut, toplumsal birikime dayalı motifler ise tümüyle halk edebiyatının ortak malı ve çağlar ötesine uzanan anonim sözel kaynaklarıdır.

elmakitap com